E-book o historii Zagłębia Dąbrowskiego:
|
|
| Refleksje nt. obchodów rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego |
| Michał Kusiak 02.03.2023
|
|
Niedawno, 5 lutego 2023 mogliśmy być świadkami uroczystości patriotycznej związanej z 160 rocznicą zwycięskiej, powstańczej bitwy o Sosnowiec. Była to uroczystość okazała, tym bardziej że towarzyszyła jej asysta wojskowa w postaci kompanii honorowej z 13 Brygady Obrony Terytorialnej. Jeśli się nie mylę, tak okazałe patriotyczne manifestacje z udziałem polskiego wojska odbywały się w tym miejscu bardzo dawno, w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Oglądając i podziwiając to widowisko, naszła mnie jednak smutna refleksja. O tym, jak przez dekady „słusznie minionej epoki”, ale także, niestety przez ostatnie 30 lat Wolnej Polski Zagłębie Dąbrowskie zostało zdeprecjonowane, lub używając nomenklatury wojskowej, zostało zdegradowane do regionu 2 kategorii. Jak to się stało i jak to się dzieje, że region tak patriotyczny, którego mieszkańcy w różnych okresach czasu nie raz dawali przykład walki o polskość i o Polskę zapomniał swojej chwalebnej przeszłości, także tej związanej z wojskowością i tradycjami miejscowego oręża? Dlaczego się tego wyzbyto, a co gorsza nie stara się tego odbudować? Dlaczego organizując patriotyczne uroczystości z udziałem wojska żołnierzy, musimy wypożyczać z sąsiedniego regionu?
Temat i pomysł związany z Wojskami Obrony Terytorialnej chodził za mną od dawna, a szczególnie od momentu, gdy zauważyłem, że w niektórych województwach formowane są już niepojedyncze a kolejne Brygady.
Wbrew obawom niektórych środowisk politycznych ta swoista, polska odmiana gwardii narodowej okazała się bardzo potrzebna i bardzo przydatna w obecnych, pełnych zagrożeń czasach, by wymienić tylko katastrofy naturalne i pandemię, czy obecną sytuację geopolityczną. Tak więc zasadność istnienia tej formacji nie podlega już raczej wątpliwością i dyskusji. Obserwując jej rozwój oraz słysząc o planach dalszej jej rozbudowy można i trzeba sobie postawić pytanie, dlaczego w tym nie może uczestniczyć także nasz region?
Zagłębie Dąbrowskie ma wystarczający potencjał, ludzki i materiałowy, aby taką, kolejną Brygadę Obrony Terytorialnej utworzyć w naszym regionie. Z pewnością nie brakuje tu młodych ludzi, kobiet i mężczyzn, którzy w ten sposób chcieliby wykazać się swoim patriotyzmem w postaci służenia Dużej i Małej Ojczyźnie.
Miejsc, gdzie siedzibę takiej brygady można by zlokalizować w naszym regionie, nie brakuje. Ja mam na to swoją propozycję, która, jak przedstawię to poniżej ma także uzasadnienie historyczne. Uważam, że doskonałą lokalizacją Zagłębiowskiej Brygady Obrony Terytorialnej mogłyby być obiekty i tereny (jeśli nie w całości to częściowo) po byłej kopalni ?Kazimierz-Juliusz?. Te tereny i obiekty w znacznym stopniu należą do Skarbu Państwa (zarządzane przez SRK), więc jak się wydaje, a przynajmniej tak powinno być, ich przekazanie na potrzeby wojska nie powinno stanowić problemu. Oczywiście, wszelkie decyzję w tej sprawie należą do decydentów wojskowych i cywilnych oraz do woli politycznej, tej zarówno na poziomie centralnym, jak i samorządowym. Ja, jako zwykły mieszkaniec tego regionu mogę co najwyżej przedstawić swoje rozważania i pomysły w tym temacie.
Mogę jeszcze tylko, jako miłośnik historii a w szczególności historii naszego regionu przedstawić w dużym skrócie tradycje zagłębiowskiego oręża, które także są pewnym uzasadnieniem pomysłu utworzenia Zagłębiowskiej Brygady Obrony Terytorialnej.
Region nasz i jego mieszkańcy zawsze charakteryzowali się wyjątkowym patriotyzmem. Ograniczając się do czasów nowożytnych, należy wymienić wszystkie narodowe insurekcje, poczynając od Powstania Kościuszkowskiego, poprzez prawie zupełnie nieznane (a opisane przez prof. D. Nawrota), zwycięskie powstanie na tzw. ?Nowym Śląsku?, Powstanie Listopadowe (miejsce pamięci w sosnowieckiej dzielnicy Milowice), czy Powstanie Styczniowe, w którym nasz region był, po zwycięskiej bitwie o Sosnowiec ewenementem stanowiąc jedyny obszar, w którym powstańczy Rząd Narodowy funkcjonował przez jakiś czas publicznie, zarządzając tu koleją, zakładami pracy i administracją.
Po wybuchu I WŚ sformowana przez Józefa Piłsudskiego Pierwsza Kompania Kadrowa, w skład której wchodziła duża grupa osób związanych z naszym regionem, miała pierwotnie przybyć do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie miano ogłosić utworzenie Rządu Narodowego i gdzie czekały przygotowane składy broni oraz zasoby ludzkie gotowe do udziału w walkach o niepodległość. Te plany się nie ziściły, lecz oddziały Piłsudskiego przekształcone w tym czasie w Legiony zostały zasilone przez tysiące ochotników z Zagłębia Dąbrowskiego.
Na terenie regionu powołano także tajne struktury Polskiej Organizacji Wojskowej, które w listopadzie 1918 roku na terenie Zagłębia Dąbrowskiego rozbrajały Niemców i Austriaków, a po odzyskaniu przez Polskę Niepodległości stały się zalążkiem regularnych oddziałów wojskowych. W ten sposób wojskowe oddziały ochotnicze, utworzone przez mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego, zakonspirowane m.in. na terenach kopalń ?Niemce? i ?Kazimierz? przekształciły się w bataliony ?Dąbrowa Górnicza? i ?Będzin?, które były podstawą utworzenia 11 pułku piechoty im. Ziemi Będzińskiej. Pułk stacjonował w Zagłębiu Dąbrowskim, a jego pododdziały broniły nowej polsko-niemieckiej granicy. Broniły dosłownie, przelewając krew w walkach z Niemcami tak jak w przypadku starcia zbrojnego przy położonej przy granicy z Niemcami kopalni ?Saturn? w Czeladzi. Polskie, śmiertelne ofiary tego starcia pochowane są na cmentarzu w Sosnowcu. 11 pułk piechoty uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, ponosząc duże straty. Po odzyskaniu przez Polskę części Górnego Śląska pułk został przeniesiony do Tarnowskich Gór, lecz nie utracił więzi z regionem, w którym się narodził i z którego wywodzili się jego żołnierze. Dowodem tego był okazały pomnik w Będzinie, poświęcony poległym żołnierzom tego pułku. Pomnik został zburzony przez Niemców w 1939 roku.
Inną regularną jednostką wojskową związaną z Zagłębiem Dąbrowskim był 23 pułk artylerii lekkiej (23 PAL), posiadający korzenie wielkopolskie, ale od 1922 roku mający swój stały garnizon w Będzinie, w koszarach im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Związki, także społeczne pomiędzy 23 pal a Zagłębiem Dąbrowskim i jego mieszkańcami były bardzo bliskie, wręcz wyjątkowe, które można by opisać znacznie szerzej. Tu wystarczy wspomnieć, że na pułkowym sztandarze obok innych symboli znalazły się także godła Będzina, Czeladzi, Dąbrowy Górniczej i Sosnowca.
Kolejną wojskową formacją związaną bardzo mocno, wręcz organicznie z Zagłębiem Dąbrowskim były, utworzone tu pod koniec lat 30? Bataliony Obrony Narodowej, będące dosłownie swoistym prekursorem dzisiejszych Wojsk Obrony Terytorialnej.
Powstały tu;
Batalion Obrony Narodowej ?Sosnowiec? z kompaniami ?Sosnowiec (1)?, ?Sosnowiec (2)? oraz ?Chrzanów?.
Batalion Obrony Narodowej ? Dąbrowa Górnicza? z kompaniami ?Dąbrowa Górnicza?, ?Maczki? i ?Sławków?.
Batalion Obrony Narodowej ?Zawiercie? z kompaniami ?Zawiercie?, ?Siewierz? i ?Olkusz?.
Ponadto 3 kompania BON ?Tarnowskie Góry? nosiła nazwę ?Będzin?, w skład w której wchodzili głównie mieszkańcy zachodniej części powiatu będzińskiego.
Wszystkie wymienione wcześniej jednostki wojskowe; 11 pułk piechoty, 23 pułk artylerii lekkiej, wszystkie zagłębiowskie kompanie Obrony Narodowej zapisały swój chwalebny szlak bojowy w kampanii wrześniowej 1939 roku, ponosząc przy tym znaczne straty. Pamięć o tych żołnierzach powinna być kultywowana, szczególnie jako część historii Zagłębia Dąbrowskiego.
Nowo powołana Zagłębiowska Brygada Obrony Terytorialnej mogłaby tę pamięć pielęgnować i na niej budować swoją tradycję i tożsamość.
Na koniec należy jeszcze raz wyraźnie podkreślić, że z pewnością nie brakuje tu młodych ludzi, kobiet i mężczyzn, którzy chcieliby wykazać się swoim patriotyzmem poprzez służbę na rzecz naszej Ojczyzny. Plany zwiększenia liczebności tej formacji wojskowej i tworzenia jej kolejnych brygad mogą zatem i powinny objąć także i nasz region.
Wszystko jednak w tej sprawie zależy od decyzji i dobrej woli, także politycznej decydentów wojskowych i cywilnych, zarówno na poziomie centralnym, jak i samorządowym. Mam nadzieję, że ten pomysł, który można określić także projektem obywatelskim, zostanie poważnie rozpatrzony.
Dariusz Jurek, prezes stowarzyszenia regionalnego Forum dla Zagłębia Dąbrowskiego |
|
|
0 odpowiedzi |
|
|
Brak dodanych komentarzy. Może czas dodać swój?
|
|
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
|
|
|
